AKROPOLIS

Foto: https://www.pinterest.es

Atuis: Elena Liliana Popescu

Tone namfau nfinen, ma tabu msâ onnane.
Karyatid-sin, naëbok, a-ntul nateut Pah-pinan.
Pinâ nâko manas lê namnés a-nhoi lalan makliup.
Amnamit in matne nail es bale atkuase ‘tupun kòtin.
Anaobael’onen sin noibkin a-nsaup faut-ben’in abitin lala-mnâ.
Kota nae, lê neno unû a-nbin, natenab kun in un amaneot.
Paku abít Ho uem’onen, Yupiter, a-npin talantea neno i.
Lê kamalukis nèk hanfuaf eslê ho Nekme in human.
Ho hanfuafin, nabalbál, namtisin leko-leko.

Atlakab neu uab Metô: Yohanes Manhitu
Judul asli (nèk uab Rumanias): ACROPOLIS
Noemuti, Timor, 21 Funboësamnuâ 2019

Nbi oras ho mbi kum ho nanam ...

Foto: https://weheartit.com

Atuis: Elena Liliana Popescu

Lê i lof a-njail hantotis amunîsekê
nâko noe lê a-nlem neu tasi ka:
“Monit in otne sâ, maneö-maneö?”
Aî, in a-nsiom in mates nèk nekfètin...

In nan lalne latu ben nèki mnaenat palsumâ
nbi nanaifin lê in natuin sin ton neu ton
ma ntoe nak in nahín—fun neöp
natoebe, in a-nsoe nâko in un

Nâko in kun in nanan akòpûsekê,
lê a-nbi nae ka nmuî fa maufinu
ma nbi nae sâ lê namneuk mamnitâ
oras ho mamusî ko mbi kum ho nanam...

Atlakab neu uab Metô: Yohanes Manhitu
Judul Rumanias: Când eşti în tine însuţi…
Noemuti, Timor, 21 Funboësamnuâ 2019

Nbi oras ho ka mpanat fa in neksinmakat

Foto: https://abstract.desktopnexus.com

Atuis: Elena Liliana Popescu 

Ka nmeu fa kalu ho mnen puisi i mèk ho neöp
Ka nmeu fa kalu ho ka muhín fa monit ini ‘poin
Ka nmeu fa kalu síte noën ko, me ho ka mnen fa 
Ka nmeu fa kalu ka mpanat lalsèkit in neksinmakat

Atlakab neu uab Metô: Yohanes Manhitu
Judul Rumanias: Când nu-i trăieşti fervoarea
Noemuti, Timor, 22 Funboësammesê 2019

MESÊ [I]

Atuis: Luis Borja

Sâ-sâ naübon nok manekat neu noknok’anâ. 
Nok manekat neu maunnainin sin kokleöt lê naim funne kanan. 
Sâ-sâ naübon a-nbi hausuf’in sin malulet ma nbi sin nokin lê a-mtasâ onlê nâ. 
Sâ-sâ, sâ-sâ nobamesen, naübon nâko manekat neu hape
Fun hit tém tâko hape ma ‘leob
Hit i pahe ini ‘kuï ma in uane kit
Sâ-sâ, sâ-sâ nobamesen, naübon nâko neno maputun
Nok kumanit nâko kfunin: amâ ma ai sin mahonit.
Au
lê hape ma ‘leob, hau-amonit ma malulet kau
uhín leko ak hit i mninut neu pinâ ma neno.
Me okemsâ, olî aî tatâ, hit tém tâko fai
tâko mèsökan ma funan: hit ainâ.
Sâ-sâ naübon nâko kumanit ma ‘baät
Nbi onen nâ lê hit tateabe tèk humaf sít
Sâ-sâ naübon nâko pah-pinan ma nbi ‘puse
Nâko fini lê natól ném kun a-nbi ‘nimak nanan.
Sâ-sâ naübon nok maunu in kumanit abít fai
Ma kahâ
hit ka tâkolô fa maunu aî mates
Aî ken’apót lê naïup pah-pinan in nuifin
nuifin lê a-nmoinnéman onlê fautnin
Sâ-sâ naübon onnane, nok malulet a-nbi ‘nimfin sini tnankin ma nok nekmenas a-nbi nisfin sini tnankin
Sâ-sâ naübon, au olif-tataf ki, nbi kolnin
sin nanait ma sin kaet lê a-mtasâ onlê nâ.

Atlakab neu uab Metô: Yohanes Manhitu
Noemuti, Timor, 2 Funsiô 2019

TLAKAB METÔ NEU BASHŌ IN HAIKU “OLD POND”

Foto: https://www.pinterest.com

Lê i tlakab ahunûsekê neu uab Metô nâko uab Ingris (majudul "Old Pond") neu Matsuo Bashō (atuipuisi uf; 1644–1694) in haiku (puisi palpalâ nâko Pah Nipon/Jepang). In versi asli (1686) matuï nèk uab Jepang.

Nifu mnâ-es —
'beö nöklon a-ntam,
oe naslút

Atlakab neu Metô: Yohanes Manhitu

Noemuti, Timor, 24 Funboës 2019

AI MANEKAT AMONIT*

Foto: https://dreamsvisions7.wordpress.com

Atuis: Santu Yohanes nâko Krus

Ò, ai manekat amonit,
mèk malulem ho mupapab
au smanak in usan akòpûsekê!
Fun ho ka mhoensom fa ben,
mòt mís kau nai kalu ho mloim;
mufék èkut aminonit i in futus!

Ò, malot lê nok mahoet!
Ò, papâ lê namlileb nekaf!
Ò, ‘nimaf amânulat! Ò, leöt amalulet
lê tatninet onlê monit abalbalat
ma lê a-nbaen nafék kanan tusâ!
Mèk lolot, ho mubainâ mates neu monit.

Ò, kanan paku amuî’ai
lê a-nbi in pinan nanan,
indra sini ‘bolâ amnauntin,
lê unû a-nmèsökan ma nfolon,
nèk masaf-es lê maneunleüf kun,
maputû ma pinâ, nabuan neu lê sin a-nneke!

Lo malulê kun ma muheun mok manekat
ho mumonib mufanî es au ansaok,
esne mnesamnés ho mmés mutua!
Ma mèk ho snasam afomenit,
lê naheun nok laisleko ma mnisat,
lo malulê kun ho mupín au ai manekat!

Tlakab neu Uab Metô: Yohanes Manhitu
Noemuti, Timor NTT, 1 Funfanû 2019
-----------------------------------------------

*) Puisi Metô in npoi es buku Llama de Amor Viva (Salamanca, Spanyol: Fundación Salamanca Ciudad de Cultura y Saberes, 2019) nabua nok tlakab nâko Santu Yohanes nâko Krus in puisi Llama de Amor Viva neu uab 46 (ok-okê uab 47 nbi pah-pinan). Au tlakbin neu uab Indonesia, Tetun Nasional ma Malayu Kupang a-msâ a-ntaman es buku puisi i.

Namsén masi nbi napu

Foto: https://www.inc.com

Oto anaot ma afinit natuin opâ
ka nasèn kau fa 'bi au mepu.
Tuafe nmeup he napèn upâ
he namsén masi nbi napu.

Atuis: Yohanes Manhitu
Noemuti, 30-09-2019

Funsiô'e he namsòp

Foto: https://graduway.com

Funsiô'e he namsòp ma naseon kit
masi hit i fêka tatís kanan salit. 
Fun-feü ném ma nhaman kit
nbi hit monit ma hit banit. 

Atuis: Yohanes Manhitu
Noemuti, 30-09-2019

Taim kuk he tamlilê

Tabu nhuil piuta, ka nasnás fa,
hit tasaitan oras neonmabê.
Ma hit taim kuk ka thae fa
he tapèn ma oket tamlilê.

Atuis: Yohanes Manhitu 
Noemuti, 29-08-2019

Foto: hiveminer.com

Tetus nâko neno-tunan

Ta'úb hit mepu ma banit tèki fnekan
ma salit alekot a-nbi nekak nanan.
Masi sutaise nmâfén ma nükan,
tetus natból nâko neno-tunan.

Atuis: Yohanes Manhitu
Noemuti, 24/08/2019

Foto: iqbalkautsar.com

Mauthe mlilê naheun nai

Ka ala fa natuin kanan sít ma puisi,
au he 'panat an ho kanam amasat.
Mauthe nbi kun au nekak apánlasi,
mlilê naheun nai ma njail akuasat.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 13 Funhâ 2019

Foto: worldliteraturetoday.org

Noknokâ oras manse nsae

Haef namfau ben au 'haman ko
nbi noknokâ oras manse nsae
fun au 'loim kuk he utonan ko
ma au lof a-'pao tala mutae.

Atuis: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 12/4/2019

Foto: www.4usky.com

Mufnekan he muah mumsén

Nbi tabu mé ho mhae ma mumnáh,
ho mufnekan he muah mumsén.
Mail, kolo natpén ma oket nah
masi in ka nâpai ma ka nsen!

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 11 Funhâ 2019

Foto: www.spark.adobe.com

Kanam amaste fê matekâ

Nmuî ekâ ma nakat es matak.
Me masi 'nuüf ma tasi naëkâ,
te nipu ntai ma nope nmetak,
ho kanam amaste fê matekâ.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 7 Funhâ 2019

Foto: www.martinrak.cz

Onlê senat amliat

Kalu lo fê a-nmuî tabu ma bale,
neu, hit kaisâ tasnás he tafnekan.
Onlê senat amliat ok-okê abitin lele,
tamasab monit nâko haen tala 'nakan.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 6 Funhâ 2002

Foto: www.videoblocks.com

Au umnau ko piuta

Neno naübon, atoni nasaitan tupas.
Kolo nkae ma nèk hanaf onlê opás.
Manse nbólen ma noknokâ namás.
Au umnau ko piuta; ho lo mumás.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 5 Funhâ 2019

Foto: hdwallpaperfx.com

Tafnekan fuan aminonit

Foto: www.suluhtani.com

Onlê kolo ma manu lê nasaitan hau,
hit tasaitan halâ he tanaob monit
tèk sonet ma mepu namfafau,
ma tafnekan fuan aminonit.

Atuis: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 3-4-2019

Mumép he musòp lalan

Foto: libreshot.com

Mumép he musòp kum ho lalan
masi haef-haef manas ma ulan
onlê he naneuk nain ho fnekan.
Nekamtaus kaisâ a-njail aükan.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 2 April 2019

Tpanat lolek neu salit alekot

Foto: www.learning-mind.com

Kabiti napán laso amanenut,
meo nâkolô ini knusan aäiktin,
me hit atonîhonis a-tpanat lolek
ma tpake neu kanan salit alekot.

(Atuis: Yohanes Manhitu, 2019)

He hit paku npin, natuin Mahatma Gandhi

Foto: www.tommysimatupang.com

Ka nparlú fa he tfulak tís tuaf bian in paku he hit paku npin.
---Mahatma Gandhi, India in amaf nasional

Apules Kamapules

Foto: https://strawberrytours.com

Atuis: Yohanes Manhitu

In nabeonon nak in atoes

ma atninas laismeûsinê.

In naüab nak in es solalus,

atitus neu sonaf amaneot.

Me, natuin funan in aän,

in apules sonaf kamapules;

in atuthaes ma ate neu pah

ma luan manas kamaliles.

Mnén, apules kamapules,

ka annek sonaf lê mapules!

Mufètin ma muskòtun kum

kanan lasi funan kamaliles!

Mnonâ ho ‘nimam he msai

sonaf lê naheun nok tetus!

Nane eslê sonaf Usif Asoit

ma Asèfit smanaf amtaus.

Aí, benû, apules kamapules!

Enô sonaf mapules fê masoin,

Sulat lê naheun nok tuis neno

fê natfei neu mataf ma lukef.

Mnahat abalbalat ma tuakase

lê naheun nok halinat fê esan.

‘Tokô abít Usif amlilet in luan

fê masiap neu anaot ahaet.

Yogyakarta, Funfanû 2003