Saturday, December 31, 2011

Neu Atukus Amanekat


In natupâ kau neu humone amliat,
In a-ntoup kau neu oe ‘honis ataäs.
(Mazmur[1], 23:2)

Tabu natpén[2] onlê anislutuf,
nenô ma fai nmansain piuta.
Au fê usnás ma upein malinat,
fun Ho, Atukus, mpanat kau.

Uisneno Atukus Amanekat,
Ho es hau amafot-akinib Ko;
Ho es atónlalan amaneot Ko.
Mjailfa au Atukus nenô-fai.

Atukus-Anonot Amaneot,
tabu he ntea ben he usaitan,
ufeitin Pah Samosir amasat,
he ‘nao eu Pah Jawa amliat.

Atukus-Anonot Amaneot,
au uteab seunbanit a-‘naek
neu Ko, natuin Ho halinat,
lê Ho mukua mulali neu kau.

Ó, Atukus-Anonot Amaneot,
Ho aäm es atanâ neu au haek,
oke-msâ meûsinê neu au lalan.
Ó, Atukus, kaisâ musaitan kau.

Samosir–Sumatra, Funnimâ 2003
Yohanes Manhitu in tuis 

[1] Nbi Sulat Knino Beno Alekot, “Mazmur” matekâ nak “Sit Ma Pules”.
[2] Nbi dialek/logat bian natpén masekal neik naplél.

Sunday, December 25, 2011

Tabê Natal ma Mlilê Ton Feü!

Tabê Natal ma Mlilê Ton Feü!
Selamat Natal dan Bahagia Tahun Baru!
Bosfesta Natál no Tinan Foun Kmanek!
Salamat Natal dan Bahagia Taon Baru!
Sugeng Natal lan Sugeng Warsa Enggal!
Merry Christmas and Happy New Year!
Joyeux Noël et bonne année!
¡Feliz Navidad y próspero año nuevo!
Feliz Natal e Feliz Ano Novo!
Buon Natale e felice anno nuovo!
Fröhliche Weihnachten und ein gutes neues Jahr!
Natale hilare et annum faustum!
Bonan Kristnaskon kaj feliĉan novan jaron!

Wednesday, November 30, 2011

Manas Aklahat ma Ulan Apopit


Nâko: Yohanes Manhitu

Manas a-npín ma nsounû klahan neu pah-pinan,
ntulun kanan hau-amonit he namót moêbukae;
nfe sonâ neu muït he nameu aokin nâko tume,
nafeitin tuaf he nasaitan ulan ma nameu nekan.

Atonîhonis in lomit lo humâ-humâ, ka ntû nít fa;
mansiane in sinmakat lo namfafau, onlê hausufâ.
Nbi oras manas a-nmapút nis, in nafnekan ulan;
nbi tabu ulan nasaib noe, in a-ntoit nenomatan.

Manas kaisâ mout mûsekê pah kiu bafê aminonit,
ulan kaisâ a-mfaes mumeu ane ma penâ amonit.
Ó manas, mfe kai ho pinam me kaisâ mususeb!
Ó ulan, msounû kai oe kninô me kaisâ mulemab!

Yogyakarta, Funboësamnuâ 2003

Nekaf Amlilat

Nâko: Yohanes Manhitu

Au upén anin a-nfu haunoö amalulet,
au nekak onlê he naen natuin in bilut.
Me in ka naen natuin fa anin afút afinit.
In musti nhaek nâtét onlê ní uf amepat.

Mauthe nbi neno i nope nâkún nú asait,
ma mauthe pah-pinan a-ntol oe amoufut.
Me au nekak, in musti nâkún lasi amlilat
fun neno-neno, tetus Apakaet manebet.

Mkios manas, in ka natón fa in makoet.
In natonon neik pehe onlê atoin-apehet.
Laispehe nane, in es uf neu kanan nukat.
Es onnane, nekaf musti nâkún sinmakat.

Kupang–Timor, Funnuâ 2004

[1] Nbi logat Amanatun haunoö matekâ nak haunô.

Monday, October 31, 2011

Seunbanit Neu Monit


Nâko: Yohanes Manhitu

Mkios ma mu’étkumfanai
manas natból ma nsaeném
nameot kanan ‘lumâ atais
nhâtaen haunoö atupas
ma nafenâ kuan amnait.
In napê tasi amanuat.

Afu apetas nít maputû
kolo âkolô napoitan aon
manu atupas nasaitan hau
fafi amnahat nafnekan haot
oematâ ma prigi naheun tuaf
aof ma smanaf naëkun nfanin.

Ka nmuî fa hanaf aî toni amasat.
Alaha seunbanit neu monit feü
lê manebet nâko neno-tunan,
masanut nâko bale amnanut -
bale ma sonaf monit piuta.

Yogyakarta, Funboës 2004

Onen Fêka Tupas


Nâko: Yohanes Manhitu

Usî, kalobes au aoke he nasnás.
Me au smanak lof a-nbê piuta,
natuin in ka nloim fa he nâbíl.
In he nfain âhakê neu au aok.

Apakaet, mauthe fai namsoup;
mauthe fai masekâ neik nenô.
Ma funan masekâ neik manas,
me nanait amasat sin nasufan.

‘Tebes ma nmaneo au i ‘hae.
Au aoke namén ma nmâniun,
me monit i lof musti matutan.
Usî, muheun kau meik mâtanê.

Usî, mfe kau noknokâ amasat
lê nmeûsín nok manas atanâ
ma kolo asít aseun meûsinê.
Mauthe neon-feü neik tetus.

Kupang–Timor, Funtenû 2004

Friday, September 30, 2011

Maufinu


Nâko: Yohanes Manhitu
 
Maufinu, lalan alulut neu meisökan.
Maufinu, akalab nekaf akninô ma amnaut.
Sekau es a-nnek maufinu, nnek meisökan ânaet;
sekau es a-npules maufinu, nfei enô neu Aipinâ.

Maufinu, ka neik fa amlilat ma aominâ-oetenê.
In apaisâ ma afulit neu kanan smanaf aniät-atelos.
Maufinu, nasoeb kit nâko lalan sonaf neno-tunan.
Mpanat ho aom ma smanam he kaisâ natuin in fulit.

Maufinu, kanan atoin-amonot sini ‘maus afopunut.
Ala atoni amaneot sin es lof nabeî naneuk maufinu;
alaha smanaf akninô sin es lof nabeî nakalbe.
Mtulun he mupasib ho ‘monim nâko in. 


Yogyakarta, Funhitû 2003

Nuibnapâ


Nâko: Yohanes Manhitu

Uabe nak, ho nane mamnaitî nâko au nuibnapâ
he namót ho aom afomenit ma smanam amalulet
henait pah-pinan naheun nok halinat ma malilat.
Es onnane, neno i hit nuakit taëuk ma tmatéf.

Au ka uhín fa lasi, alaha Uisneno es a-nlek;
alaha In es a-nmuî kuasa he nlul ma nafék lasi.
Mauthe sâ-sâ a-njail natuin In lomit ma In lekat;
mauthe pah-pinan ma neno-tunan nabés neu In.

Lomasit ho es au nuibnapâ natuin laismantäen.
Au ufnekan he Uisneno In halinat natkuanai
henait hit nuakit a-tmatoup teu meja-altár
ma hit fefak a-npulan hantaën, laisleü.

Yogyakarta, Funfanû 2003

Wednesday, August 31, 2011

Alter Ego



Nâko: Yohanes Manhitu

Au i ‘mes, ka ok fa sekau.
Au i tuaf mesê: aof mesê,
smanaf mesê, neöp mesê.
Me nane matak ini mnitas.

Nbi oras ít kuk eik matak
au hafok a-nbi ‘ninô nanan,
au uneöp tuaf bian onlê aû,
in sâ-sâ namnés nok kau.

Haefes au ‘mes utenab kuk,
kaiskaisâ a-nbi pah-pinan i
nmuî atoni on au fotokopi,
ka ala fa hafok a-nbi ‘ninô.

Kefa-Timor, Funnuâ 2011


Alter ego (Latin, aof/tuaf bian)  

Malaikat neno afinit



Nâko: Yohanes Manhitu

Oras kfun nasaitan neno-tunan amanuat
fun neno feü-es nemantea ma nhosén,
ho mjail malaikat afinit kamapnikan.
Ho kanam a-nmoin, masi kamatekâ

Mkios, hit neno ma fai afinit amastin
namnaub kit nuakit neu taën ma supat:
hit hanfuaf kamanesâ onlê aen-apâ
lê unû namlia ma namasab monit

Malaikat afinit, monit i onlê drama.
Haefes hit nuakit taëuk he tâbaë.
Ma oras hit pâ’e nfinen, hit tasnás
onlê kfun lê nasaitan neno-tunan

Yogyakarta, Funnimâ 2007

Sunday, July 31, 2011

Tnek Laistuis

Neu ahínhuruf ok-okê

Laistuis nane onlê bifé amasat
lê musti manekâ, okê mapules.
Hit a-tnek laistuis, tnek laishine.
Sekau es a-ntui, njail saksi ahinet.
Aim he ttui, ttui ma kaisâ tasnás.

Mtae ho ‘tuï onlê mumasan fani,
mubai ho sulat onlê nasi âtemes.
Mûtesan ho ‘tuï meik ho nekam,
mkios ho banit meik kumanit.

Laistuis, lalan amaneot mesê
lê lof neik ko neu pah sisbaluf:
baluf hine ma tenab masinmakâ.
Neu, aokbian, msain kit ho ‘tuï nai.

Atekanab nabeî napnikan laistekanab,
afétoni nabeî napnikan in toni alumat,
me ameuptuis, in lof a-ntui nabalbal
fun in hanfuaf-sin lof matuï piuta.

Yogyakarta, Funfanû 2003
Yohanes Manhitu in tuis

Nekaf Mapanat


Nâko: Yohanes Manhitu 

Nekaf ameut onlê noni mnatû.
Musti mapanat, kaisâ mâkotô!
Nekaf nane onlê sonaf amasat.
Musti mapalolî, kaisâ mafeitin!

Munî i nekaf ameut mamnamî.
In onlê mnatû abít naijan afatû;
in onlê noinmutî abít hau anaf.
Nekaf ameut, nekaf mamnamî.

Sekau nâkotô in nekan kaälahî,
nâkotô kun in smanan akninô;
sekau es ka nsian nekaf ameut,
nsounû leke neu sonaf firdaus.

Yogyakarta, Funfanû 2003

Thursday, June 30, 2011

Au tpenes haefes i

Nâko: Yohanes Manhitu

Au usaitan Pah Haumenî
nbi oras manse fê he nbol.
Au usaitan ainaf-amaf ma olif-sin
fun monit in lomit kamabatas.

Nbi neno-tnanan i au ala ufnekan
he tpenes i namsoup naleok
henait au ‘tean au baelsalit
ka nmuî fa susar, ala mlilê.

Au usaitan pah i nbi noknokâ
oras anaote fê mesê-mesê,
au es kau noep-mutî nupun,
es kau naijan ma tasi faofkin.

Nbi neno-tnanan i au ûfutû
fun kalobes otkolo i he nsaun
ma nasaitan neno-tnanan i.
Au naote he mastenaben.

Juanda fafon, Funnê 2011

Meûsinê Mafnekan



Oras manas in pinan nasaitan pah,
au aim ko nbi neno-tunan,
nbi kfun sini tnankin.
(Filippo Sirotti)

Nâko neno ma oras ho mtam meu au nekak ameitis,
ho mutua au nekak meik meûsinê ma fnekan akninô.
Talantea oras i ho es funan apinat ma ‘nopô atanâ ko.
Ho es au ninî ameûsinet a-nbi meisökan kamalatan.

Meûsinê atanâ, kaisâ mufeitin kau nbi fai in nanan
fun sekau es lof a-ntulû kau in pinan ma ini klahan?
Ala ho es mafnekan talantea au tease nmau ma natïup.
Haefes a-ntein au ‘toit ko, meûsinê, kaisâ mufeitin kau!

Yogyakarta, Funfanû 2003
Yohanes Manhitu in tuis

Tuesday, May 31, 2011

Fatu Sinai, Fatu Anaot


Nâko: Yohanes Manhitu

Fatu apaotasi, fatu aloët amenot.
Ho musaitan kuan ma bale mnasî,
mufètin toäs ma musaitan amonot
lê ka nahín nit fa selot matao masî.

Sisbaluf, ho lo msinmakan ton-ton;
nâ nâko haemenû ho mutoän piuta.
Nekmenas napoitan kun ini ‘loton
fun lomit apinat mapnikan piuta.

Nèshe nmeu, ho muhunun manas,
musaitan ho aombiam anuinnukat.
Pahe fê a-ntup, ho mnao ka musnás,
msèk naijan âtemes ma nasi apukat.

Maunnai ahinet mesê nasaitan tupas
npô pah-pinan lê fê nít nanait amasat.
Ka ahínlasi nkalab in manu nèk toäs
me ntofnon fun oe njail in bale snasat.

Munî i Kota Baoknan a-njail ho sobâ
masi in ka nèk ko sisi-‘makâ on bukae.
Neno i Pah Ambenû es napén ko, bae.
Fai-fai ho mít pinâ nâko in paukkabâ.

Yogyakarta, Funboësamnuâ 2003

Apaot ‘Maus Mantaën



Neu apanat budaya Timor ok-okê

Atoin-âmaut a-nsutai mnahas a-nbi lopo nanan

natuin in ka nahín fa nak in a-nmuî penâ ma ane.
Liänâ pah oni ka ntamis nít fa oni nbi hau tunan
fun napnikan oni in human masi nbi hau ‘kane.

Baë ma benû amanekat ki, hit i lo atoin-âmaut kit;
tatâ ma olî ahinet, hit es apaot ‘maus mantaën kit.
Bonet, lekûsene, fekut, bilut, ma heot musti maätî;
puah-manus, ‘tibâ ma kabî lobaithe kaisâ tapnikan.

Sekau es he nakain anislutuf nâko batan moderen?
Sekau es he ntulek dansa ma helat pah-matâteme?
Mauthe es-es a-npil kun in lalan natuin in fanderen.
Me ‘maus mantaën musti natpén piuta onlê teme.

Feku ma knobê mauthe napoin sin hanan alumat;
bonet, bilut ma bsoöt mauthe nhias elaf ma buat;
sít metô ma in pisut amasat mauthe neik kit kolit;
puah-manus nâko kabî ma ‘tibâ neik hit mahoet.

Yogyakarta, Funboësamnuâ 200

Yohanes Manhitu in tuis

Thursday, April 28, 2011

Puah-Manus

 Nâko: Yohanes Manhitu

       Neu asén-puah ma asén-manus

Puah-manus, ‘takaf mahoet atoin-Timor;
puah-manus, asoitan lalan neu nekaf amanekat.
Sekau nmam puah-manus, nahín Timor in nekan;
sekau ntulek puah-manus, ntulek Timor in mahoet.

Puah-manus a-nmonin nbi naijamnesat ma akenib;
puah-manus mapanat, onlê hauleü fefmantaën;
puah-manus matalâ talantea tabu lê malekâ;
puah-manus a-npaisâ loit neu in asenat.

Oras amnemte ntea, kabî ma ‘tiö namkák.
Puah-manus maloëk ma okê makobâ;
molok ma uab a-nsain onlê noe asait.
Nekaf mesê ma ansaof mesê namép,
me feësat kanan banit mapnikan.

Yogyakarta, Funhitû 2003

Hanfuaf Nonô Fauk ntomneu Uab Metô

Natuin laistenab nak Uab Metô, lê a-nmuî kanaf humaf bian onlê METO, UAB ATONI PAH METO, UAB PAH METO, TIMOR, TIMORESE, TIMOL, TIMOREESCH, TIMOREEZEN, DAWAN, TIMOR DAWAN, RAWAN, ma humaf bian (sumber: taklik teu i), ka nnès fa nâko tuaf 0.75 juta (baca: nol koma juta bôhitumním) es naüabe (= namolke) (sumber: the Indonesian Heritage, Language and Literature, 1998) nbi kabupaten (distrik) teun nok dialek (logat) humâ-humâ, au utenab ak uab i musti napèn hormat ma mateab neu pah-pinan nfunamnatéf. Au 'bèt an kanaf UAB METO fun in es mapakê namfau nnèsi nbi Pah Metô. Kanaf teun lê, natuin au tenab, nebè' mapakê msâ eslê UAB ATONI PAH METO, UAB PAH METO, ma DAWAN.

Kanaf DAWAN nane kanaf “matâteme”, fun fêka tít fa tuaf es nahín (kalu au ka 'san) lekâ kanaf nane nemantea atoin-Metô sin luekkin ma in nâko mé. Tuaf aüab Labit (= Uab Indonesia) sin, natám nok atoin-Metô sin kuk, onlêhe npaek tekas BAHASA DAWAN he nlekan neu UAB METO. Au uäkâ ak atoin-Metô namfau ma atoni biakini msâ a-nkios nak kanaf DAWAN nfain-on tekas Labit neu kanaf UAB METO. Lê i nebè'i nfain alasan nansâ es tekas i mapakê a-nbi bale-bale. Lasi i nabè'i ntom nak oras tuafes a-ntek kanaf aî tekas i, tuafes aî tuafin lê namolok nokne lof nalulub neöp neu Uab Meto aî neu atoin-Metô. Natuin hanaf i, natuin au lomit, 'bèt an kanaf nua in lê i nfain on judul neu blog i, nok tuis DAWAN nbi 'takaf nabit.

Tabê ma pules nâko blog tuaf,

Yohanes Manhitu

ymanhitu@gmail.com

Yogyakarta, 14 Funboësamnuâ 2007