Ka nmuî fa 'kasî

Ilustrasi: www.google.com

Kalu ho he mfulak mís paku apinat i,
hit nuakit lof tabala mèsökan nanan.
Au lof ka ít fa ho humam in ma'èkin.
Ka nmuî fa 'kasî he tòt tafanî paku i. 

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 17 Nov. 2015

Uab Romawi 'Naekin

Ilustrasi: https://www.youtube.com

Kleö ntomneu uab Romawi 'naekin. Nmuî uab 'naek ním lê a-npoineman nâko uab Latin, eslê uab Spanyol, Prancis, Portugis/Portu(gés), Rumánias (mapakê es Eropa Neonsaet) ma Itálias. Uabin lê i ok-okê ntaman uab pukan Romawi. Nbi PBB, oras i, ala uab nua nâko pukan i es mapakê on uab resmi. Nane eslê uab Prancis ma Spanyol. Ma nbi Asia, ala uab Portugis es fê mapakê on uab resmi. Nane es Makau (ntam RRC) ma Timor Neonsaet (Timor-Leste). Fun uabin i olif-tataf, kalu hit tânoinâ lekleok ma tahín uabes, in lof a-ntulun kit he tahín uab biakin. On tlekâ mesê, hit tait hanfuaf "uab" a-nbi uab ním'in i: "lengua" (Spanyol), "langue" (Prancis), "língua" (Portugis), "limba" (Rumánias) ma "lingua" (Itálias). Hanfuafin i ok-okê neman nâko hanfuaf Latin "lingua".

Ntomneu uab Spanyol a-nbi Pah Indonesia, kalu tasonbok, Hit nabè'i tbaca au artikel "Menilik Bahasa Spanyol di Tanah Air" es http://ymanhitu.blogspot.co.id/2007/03/menilik-bahasa-spanyol-di-tanah-air.html. Natuin data, uab Romawi aî Latin moderen i mapakê on uab resmi es negara 27, nès-nès es Pah-manuan Amerika.

Yogyakarta, 12 November 2015

Nhelson onlê solalus akalat

Ilustrasi: www.google.com

Kalu ho mfulak mís ho paku apinat,
mèsökan es lof a-njail kun akuasat.
Ma meûsinê lê unû a-njail apanat
lof a-nhelson onlê solalus akalat.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 13 Nov. 2015

Hit fê a-tparlú kompas

Ilustrasi: www.google.com

Nanait nâko fai afinit i lo namasab tupas
ma nbi noknokâ, ala in nòbin es fê esan.
Nbi lakat neno i, hit fê a-tparlú kompas
henait tahín aninmatan ma naote tuän.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 10 Nov. 2015

Hit a-tnao ma tfin

Foto: www.google.com

Tabu ka nasnás fa ma nasaitan in nobin
nbi nenô-fai; nbi nane, hit a-tnao ma tfin.
Noknokâ, hit ok-okê onlê pasan akabin,
ttamis monit feü oras neno mnâ'e nfin.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 3 Nov. 2015

Filem ahunûsekê nèk uab Sanskrit

Foto: https://en.wikipedia.org/wiki/Adi_Shankaracharya_(film)

Filem i (es https://www.youtube.com/watch?v=HoIomFriTwM) nèk uab Sanksrit (Sanskerta), nâko in un talantea tunan. Au ka uhín fa hanfuaf sâ-sâ a-nbi filem nâko India i, onlê amolok uab Inglés sin biasa nak, "It is all Greek to me" (Au ka uhín fa sâ-sâ). Masi onnane, au 'loim filem i fun in a-npaek uab lê talantea neno i fê nâmaub uab namfau nbi Pah-manuan Asia. Hanfuaf namfafau nbi uab Labit (Indonesia) neman nâko uab Sanskrit, onlê bahasa, wanita, asrama, ma pendeta. Uab es-es nabè' napèn hanfuaf nâko uab bian. Ma kalu tahín uab Sanskrit, hit tahín uab Indonesia ini naot.

Yogyakarta, 14 Funboësammesê 2015

Hit mòlu mesê kit

Ho ka muhín fa ma ho mutoit kau. Me kalu au msâ ka uhín fa nobamesen, nane nak hit mòlu mesê kit---tamnés bae. Kalu nbi naot, nane onlê hit a-tsae bnao mesê. Tèk Shakespeare in uabe, tak We are on the same boat. (Yohanes Manhitu, Yogyakarta, 24 Funboës 2015)

Hâtanes nâko manas mesê

Noknokâ i, Biâ, ho he meuk bolo aî muah laku,
he miun susu aî he mlup tuaminâ nâko 'sapâ,
hit ok-okê tapèn hâtanes nâko manas mesê
lê, onlê ulan, in ném neu kit ka npil fa tuaf.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 22 Funboës 2015

Sinmakat fê namlia nabala

Ton nasòp ton, ma sinmakat fê namlia nabala
neu pinâ onlê noni mnatû lê naklimâ nanoeba.
Neno es-es nemantea ma nhâtaen hit lakat
nèki fnekan feü neu monit lê nok manekat.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 19 Funboës 2015

Hit fê taäitî haek

Nbi hit naot amnanut talantea neno i,
manit ma kanbait a-njalin ahias lalan.
Me kalu hit fê taäitî haeke tala oras i,
nane fun hit Apakaete In manekan.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 17 Funboës 2015

Tuise nâmaub mansian

Sekau es a-ntui lof a-nmoin nabalbál
a-nbi tuafe in neöp ma nekan nanan.
Masi nbi meuptuis, in napèn sobal,
sâ lê matuï lof nâmaub mansian.
 

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 13 Funboës 2013

Tamlia onlê manus

Ho muhín mak lof ka nmuî nít fa enus
a-nbi foknais amnanut, lê ka nok ulkapi.
Nbi foknais, hit musti tamlia onlê manus
ma tmâtaen piuta he tafua onlê usapi.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 12 Funboës 2015

Neno feü he ntea nesu ben

Fai natnán ma neno feü he ntea nesu ben.
Manu fauk a-nkokleônen, es natae es.
Ma nbi aenöeke ninen i, au fê 'nén
sailumat fai i nâko muït puknes.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 10 Funboës 2015

Monit naheun nok oni ma susu

Mnamit neu monit lê naheun nok oni ma susu
ka nasnás fa masi haef-haef, nukat onlê musu.
Feësat hit taim he tapèn nesâ, me ala tít pasu.
Es-es he natua monit onlê he naheun ini 'tasu.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 9 Oktober 2015

Tateab sinmakat ma banit

Fini, sít, bilut, ma puisi mapoin-malilê
nbi hai matmín ma hai ok-okê mimlilê.
Es-es nateab in sinmakat ma in banit
he nèk alekot; he humaf nok kumanit.

(Hanfuafin: Yohanes Manhitu; neu
acara "Melanesian Roots Festival")
Foto: Yohanes Manhitu, 7/10/2015

He tseun nenomatan

Au upán piöt ma etus nâko neno masaitan
ma 'panat kuk sin lekleok onlê noni mnatû.
Oras i, hit eskit enô he tseun nenomatan,
lê he ntânâ kit ok-okê a-nbi tabu mnanû. 

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 7 Oktober 2015

Naot i musti namsòp

Monit neno i fê onlê monit a-nbi neno afinit
ma hit tatutan mepu tèk makoet on abanit.
Masi nbi lalan, hit tít nipu ntai, nfain akinit,
naot i musti namsòp kalu he tjail apènit.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 6 Oktober 2015

Mlak mutuin humone

Ho mutból òm, ho mnao baun-baun,
mlak mutuin humone amanuat amliat,
kumanit naheun ho humam ama'èkit.
Hausufâ lê ho mèki kaisâ namafun.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 5 Oktober 2015

Amuîhines mapules ma mâlatan

Amontes mapules ma mâlatan a-nbi in ume.
'Nakfes mapules ma mâlatan a-nbi in kota.
Uisfes mapules ma mâlatan a-nbi in pah.
Amuîhines mapules ma mâlatan a-nbi bale-bale.

(Matlakab neu Metô nâko tuis Sanskerta natuin uab Inglés.
Atlakab: Yohanes Manhitu, 2015)

Taim kuk hine he tanún

Sekau es nahín lekleok nekaf ini mnanun
ma lomit aî sinmakat in tuän amaneot?
Haef-haef hit taim kuk hine he tanún,
me hit tanèkun namfau nbi hit naot.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 1 Oktober 2015

Neno he ta'úb mepu

Neonmesê, nane neno he ta'úb mepu.
Masi sâ-sâ ka nminoin piuta onlê tefu
fun lalan i njali 'tasu neu oe ma afu,
tasík laba oras fêka ta'èuk napu.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 28 Funsiô 2015

Nainunus naskeken kai kleö

Mu'ét! Neno hiut ma fai hiut he namsòpunen.
Kalobes, neno ma fai pukan feü he némanen.
Fini, nainunus naskeken kai kleö; pahe naen.
Neno i, manse nhoi; klêbes, in he nmaníken.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 26 Funsiô 2015

Nmuî iunleko nbi naot

Ah! Ho lo ka musaitan mít fa au nekak anaot.
Nbi oras au 'fain òm, ho fê mubala on apaot.
Lalan i ka nmaneo fa onlê anef nâko klaot,
me nbi nenô aî fai, nmuî iunleko nbi naot.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 25 Funsiô 2015

Au ufnekan funan

Nbi akimû, oras manse namneuken es tasi nanan,
fai natua nenô in balan, ma au ufnekan funan.
Mepu nbi neno mnanû i lof a-nmuî in fuan,
masi ala mlilê lê naheun nekak nanan.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 21 Funsiô 2015

Mumép he musòp naot

Mumép he musòp naot amnanut
masi ho lalne nok aisaet-aisanut.
Nbi oras mu'èuk anin amanènut,
musnás fê, me kaisâ mukunut.

Hanfuafin: Yohanes Manhitu
Yogyakarta, 20 Funsiô 2015

Gitanjali 07 nâko Rabindranath Tagore. Versi Metô: Yohanes Manhitu

Au síte ka mahias fa humâ-humâ ben.
In ka namlilê fa he npaek aptais ma hias.
‘Baelhiasin lof naleün hit nekmesê;
sin lof a-nfanin ekâ neu kit nuakit;
sin hankin lof nasèn ho ‘seof.

Au ahínpuisi in niät a-nmaten mae nbi ho humam.
Ò ahínpuisi uf, au ‘tok kuken es ho haem.
Ala mufètin kau he ‘moê au monit i ‘nmânáf ma nmaneo,
onlê feuk-tomiö neu ko he muhenu mèk musik.

Gitanjali 03 nâko Rabindranath Tagore. Versi Metô: Yohanes Manhitu

Au ka uhín fa ho msí onmé, ò usî! Au ‘nén haefes ma umkák me ‘é kuk.

Ho musik in pinne ntan­â pah-pinan. Ho musik ini snasan amonit naen nâko neno-tnanan es neu neno-tnanan bian. Ho musik in sain akninô a-nbolan fatu aëkâ ma npoi nfin kun.

Au nekke nloim he nsí natuin, me npoe ka napèn fa hanan. Au he umolok, me au molke ka njail kun fa sít, ma au ‘koâ èk neksusar. Ah, ho mfut mutau au nekke es ho musik in kòpun lê ka nmuî fa tuän, usî!

Ho mak ho mpao

Ho mak ho mpao me ka mufnekan fa;
Ho mak ho mloim me ka mutae fa;
Nane ho mpao ka mèk fa nekam
Ma ho mloim ka mèk fa nanam.

Yohanes Manhitu in hanfuafin
Yogyakarta, 10 Funsiô 2012 

Ala kun Ho, Usî

Au he ufnekan eu sekau, Usî,
kalu kanan alekot ala kun Ho?
Au he aen eu sekau ntèn, ò Usî,
kalu apanat amaneot ala kun Ho?

Yohanes Manhitu in hanfuafin
Yogyakarta, 10 Funsiô 2012

Monit naheun nok pilit

Monit a-nbi pah-pinan i 
naheun nok pilit humâ-humâ. 
Neu mpil kum sâ lê ho msinmakan, 
sâ lê ho mlomi, ma munaobe lekleok 
natuin ho hine ma 'beïm he namuin 
nèk ko mlilê ma ntulun tuaf bian. 
Ka nmuî fa pilit es ka nok fa in baen.

Yohanes Manhitu in hanfuafin
Yogyakarta, 2 Funfanû 2012

Hine namonib tuaf

Tuaf lê ka nloim fa he naim hine, 
maneone in nekne ka nbê fa nak in a-nmoin. 
Ma, masi in nak in fê a-nmoin, 
maneone in ka nahín fa 
nak in a-moin ‘tebtebes aî kahâ. 

Yohanes Manhitu in hanfuafin
Yogyakarta, 21 Funhitû 2012

Hit lalne fê namnaun

Atuis: Yohanes Manhitu

Munî i hanfuaf amastin 
naneten natuin neno-tnanan
ma nsain nlekun tasi nanan.
Ka tpao fa talantea funan.

Ma masi ho es bale bian,
neno-neno mbi ho keän,
talantea fai amnanut tuän,
mufnekan telpon in hanan.

Me hanfuaf es-es in masan
ka natón fa piuta in nesan.
Hit nuakit musti tjail pasan
lê nahín manekat in usan.

Fnekan fê es tasi manuan,
molok fêka napoin in fuan,
ma es-es fêka nmuî tuan.
Uisneno ntui tuafe in uan! 

Yogyakarta, Funhâ 2007

Makoet piuta neu mepu

Mututab ho tnatas neu Apakaete In fatu
ma mtekan ho lomit neu In luken neno.
Mèk makoet piuta, munaob ho mepu.
Mnamit alekot ok-okê a-nmuî nono.

Yohanes Manhitu in hanfuafin
Yogyakarta, 29 Funnê 2015

Neno ka nok mepu

Kalu hit tafín tain neno i ka nok mepu,
neno afinit nane lof ka nmuî fa upan.
Neno ka nok mepu nane onlê nipu
lê nakín nan hausufâ in masan.

Yohanes Manhitu in hanfuafin
Yogyakarta, 22 Funnê 2015

Fun nekak nok nipu 'teme

Feës-feës, hit ka tok fa he tamlilê
nbi oras tuaf bian napèn malinat.
Nane fun nekak i nok nipu 'teme
nbi tabu hit biâ'e ntamis aminat.

Yohanes Manhitu in hanfuafin
Yogyakarta, 16 Funnê 2015

Au musti 'soen

Neno ním nâko funan anaot i ntea ben
ma nhosén kau ben nèk in mahoen.
'Bi pah taispanif i, au musti 'soen
ma haef-haef usaeb au onen.

Yohanes Manhitu in hanfuafin
Yogyakarta, 5 Funnê 2015

Ho lof mumnau in human

Masi menit mesê, me ho ka muhín fa he lekâ,
ho lof muskék ma mumnau man in human.
Masi lalne ka malutâ fa ben onlê abtukâ,
nbi nekam, ho mpanat piuta in kanan.

Yohanes Manhitu in hanfuafin
Yogyakarta, 4 Funnê 2015

Nbi oras in ka esan

Nbi nenô mé ho ka mít in human,
nbi fai mé ho ka mnen in hanan,
ho onlê munekun main ho 'maus,
ho nekme msâ naheun nok mtaus.

Yohanes Manhitu in hanfuafin
Yogyakarta, 3 Funnê 2015

Lolef, Nekaf, ma Uab

Mpaek ho lolem he mutenab.
Me ho nekam, kaisâ mutanab.
Kalu mutoit, ho ka musanab,
ilolamu, ho muhín kum uab.

Yohanes Manhitu in hanfuafin
Yogyakarta, 2 Funnê 2015

Nâko lakat mesê

Naot amnanut naübon nâko lakat mesê
ma seät noknokâ na'úb monit a-nbi neno i.
Es-es he nanaob kun in banit nok makoet
fun natuin mepu, mansiane nmuî upan.

Yohanes Manhitu in hanfuafin
Yogyakarta, 26 Funnimâ 2015

Onhe mít ho balesnasat

Au he 'nen ho hanam, Amasat,
nbi tabu fai nfin ma ntòp nenô.
Me ho onhe mít ho balesnasat.
Es oras au oën, ho onlê atonô.

Yohanes Manhitu in hanfuafin
Yogyakarta, 30 Funhâ 2015

Namlileb kit nèk fuan

Funhâ alakleö he neseon kiten
ma hit lof tasaine tèki fnekan
he mepu es-es lê naübonen
nabè' namlileb kit nèk fuan.

Yohanes Manhitu in hanfuafin
Yogyakarta, 29 Funhâ 2015