Wednesday, March 31, 2021

AU UAB METÔ KAU

Foto: uhpjournals.wordpress.com

Atuis: Yohanes Manhitu

Talantea tabu i,
au fêka ít fa niutnatê
aî museum neu uab amates.

Au ûko Pah Timor, pah amasat-afomenit;
au ‘moin nâko batan-batan, talantea tabu i.
Au i Pah Timor ini smanan apinat-aklahtes;
au i Pah Timor in hanan alumat-asaites.

Atakanab-sin nahín au kanak afomenit;
amnèktoni-sin nahín au smanak amalulet;
bat-unû a-npules au monit amasat-ama’èkit.
Atoni munî i fê namnau ma nâlatan kau ka?

Batan amunit, nane matekâ nak batan kaüf;
batan aklikô, hi es batan amakoet-amaspètis.
Hi fê mimnau ma mîlatan kau neno-neno ka?
Mnek kau piuta onlê hi mnek kim hi monit!

Yogyakarta, Indonesia, Funnuâ 2003

NUSANTARA, PAH MAFNEKAN

Foto: https://infopublik.id

Atuis: Yohanes Manhitu

Neu Indonesia, au pah-ma-nifu

Ho mûbenom on ‘nahê amanuat
nâko neontés talantea neonsaet,
nâko Sabang talantea Merauke.
Sriwijaya ma Majapahit nahunun
he naneo lalan neu batan amunit:
Pah Indonesia, pah amasat piuta.

Onlê feotnai nâko sonaf amasat,
ho aptaise lo naklimâ ma nfomèn.
Oni ma oe susu, nane ho mninut;
sisi ma aen’ikëlô, nane ho bukae.
Mnatû ma noinmutî es ho ‘maus.
Cendrawasi es ho ahias sonaf.

To nafnekan ho nekam akninô
he nanát sin neu ‘honis amasat,
henait tuafe nít firdaus in masan.
Mauthe kanan taën a-nfain tusâ.
Ho penâ ma ane musti nanesan,
ho ‘bibi ma bijae musti nahonin.

Ò Nusantara, hai pah mafnekan!
Muneo ma mumaof fa ho sufam
nâko ulan ma manas laispalû ini,
nâko nope ma nipu laismaufinu.
Lobaithe monit i nsai nakninô
onlê noe kninô neu tasi amlilet.

Pah atoes neu Amoët-Apakaet,
mtoe meu Usif Amnanut-Âlatan
mèk ho nekam, kaisâ ho hanfuaf.
Toese in upne nnèsin ‘baelpake ini.
Tuise tahine namás kalu in mabaca,
me lof namás a-nnès kalu in manaob.

Kupang, Timor Neontés, Funnuâ 2004

Hanfuaf Nonô Fauk ntomneu Uab Metô

Natuin laistenab nak Uab Metô, lê a-nmuî kanaf humaf bian onlê METO, UAB ATONI PAH METO, UAB PAH METO, TIMOR, TIMORESE, TIMOL, TIMOREESCH, TIMOREEZEN, DAWAN, TIMOR DAWAN, RAWAN, ma humaf bian (sumber: taklik teu i), ka nnès fa nâko tuaf 0.75 juta (baca: nol koma juta bôhitumním) es naüabe (= namolke) (sumber: the Indonesian Heritage, Language and Literature, 1998) nbi kabupaten (distrik) teun nok dialek (logat) humâ-humâ, au utenab ak uab i musti napèn hormat ma mateab neu pah-pinan nfunamnatéf. Au 'bèt an kanaf UAB METO fun in es mapakê namfau nnèsi nbi Pah Metô. Kanaf teun lê, natuin au tenab, nebè' mapakê msâ eslê UAB ATONI PAH METO, UAB PAH METO, ma DAWAN.

Kanaf DAWAN nane kanaf “matâteme”, fun fêka tít fa tuaf es nahín (kalu au ka 'san) lekâ kanaf nane nemantea atoin-Metô sin luekkin ma in nâko mé. Tuaf aüab Labit (= Uab Indonesia) sin, natám nok atoin-Metô sin kuk, onlêhe npaek tekas BAHASA DAWAN he nlekan neu UAB METO. Au uäkâ ak atoin-Metô namfau ma atoni biakini msâ a-nkios nak kanaf DAWAN nfain-on tekas Labit neu kanaf UAB METO. Lê i nebè'i nfain alasan nansâ es tekas i mapakê a-nbi bale-bale. Lasi i nabè'i ntom nak oras tuafes a-ntek kanaf aî tekas i, tuafes aî tuafin lê namolok nokne lof nalulub neöp neu Uab Meto aî neu atoin-Metô. Natuin hanaf i, natuin au lomit, 'bèt an kanaf nua in lê i nfain on judul neu blog i, nok tuis DAWAN nbi 'takaf nabit.

Tabê ma pules nâko blog tuaf,

Yohanes Manhitu

ymanhitu@gmail.com

Yogyakarta, 14 Funboësamnuâ 2007