Tuesday, June 11, 2013

Uab Es-Es nok Kun In Human ma In Masan

Foto: www.thebluediamondgallery.com

Atuis: Yohanes Manhitu

NBI pah-pinan i, nmuî uabe namfafau lê mansian pukan-pukan a-npake he nateab sin neöp. Onlê mansian, uabe msâ a-nmuî in un, in ainaf, in olif ma in tataf. Nmuî uab-es in uane mnanû, nmuî uab bian lê in uane tukâ—ka nmoin fa talantea tonnatun fauk. Uab-es in pengaru kleö, uab bian in pengaru ‘naek ma nsanuna pah-pinan i. Nmuî uab lê nâmau nok hanfuaf a-nbi bidang-es me ka nmuî hanfuaf namfau nbi bidang bian. 

Me uab es-es lo namás ma nmuî in upan, oke-te nmuî hak he nmoin piuta he njail nete komunikasi neu in amolok ok-okê, nâko batan neu batan. Ntomneu uab Metô ma uab bian sin maskin, anbi “Puah-manus nâko Atuipuisi” neu au buku puisi ahunut nèk uab Metô Nenomatne Nbolen (Genta Press, 2009), au tui on i: Noe nmuî in slutun ma tasi nmuî ini ‘punun; muït maninê nmuî in sailumat, ma atonîhonis a-nmuî in sìt he nateab in tenab, he npules in Amoët-ma-Apakaet, in aonbian manekat, aî pah-pinan on in balesnasat amasat. Kalu ka natuin sìt nok piusbijól, tenab amasat nane nabè’ ném natuin in toni, lê haef namfau ka matuï mnitâ fa. Henait tenab nane nmoin nabala-piuta, mauthe in mapanat a-nbi tuis amonit nâko batan neu batan. Neno es-es nok kun in human, fai es-es nok kun in masan. Neu mauthe es-es in human ma in masan mamalak piuta nèk hanfuaf malulâ ma mahikib nenô-fai, nbi foknais ma oefát, nbi manit ma kanbait. Ma mauthe mèsökan, ulan, anislutuf, msâ manas kaisâ naleün nani

Sekaumsekau es nahín uab Metô lomes nahín uab i in masan ma in luman. Masinák haef namfau hit onhe tapèn mâneät he ttui (tlul) tèk hit uab, nès-nès he tateab hit neksalit (maksud), aî sinmakat humâhumâ, uab Metô musti mapakê piuta. Nbi au tenab, kanan tuis nèk uab i lof a-ntulun he namliabe nfin. Natuin in maneone, hit problem eslê hit uab i ka biasa fa mapakê piuta nbi laistuis; alaha nbi molok neno-neno. Nèsintèn, uab i fêka nmuî fa in gramatika lê mânoinâ onlê uab biakin sini. Masi onnane, aim (eim) nai he tsê haeke babaun fun lakat niufnes ma'úb nâko lakat tuk'anâ mesê. Uamnanû piuta neu uab Metô!

Yogyakarta, Funhâ 2013
-------------------------------
Nota: Mamnaitî ma mafukal mafanî nâko antologi Nenomatne Nbolen

No comments:

Post a Comment

Hanfuaf Nonô Fauk ntomneu Uab Metô

Natuin laistenab nak Uab Metô, lê a-nmuî kanaf humaf bian onlê METO, UAB ATONI PAH METO, UAB PAH METO, TIMOR, TIMORESE, TIMOL, TIMOREESCH, TIMOREEZEN, DAWAN, TIMOR DAWAN, RAWAN, ma humaf bian (sumber: taklik teu i), ka nnès fa nâko tuaf 0.75 juta (baca: nol koma juta bôhitumním) es naüabe (= namolke) (sumber: the Indonesian Heritage, Language and Literature, 1998) nbi kabupaten (distrik) teun nok dialek (logat) humâ-humâ, au utenab ak uab i musti napèn hormat ma mateab neu pah-pinan nfunamnatéf. Au 'bèt an kanaf UAB METO fun in es mapakê namfau nnèsi nbi Pah Metô. Kanaf teun lê, natuin au tenab, nebè' mapakê msâ eslê UAB ATONI PAH METO, UAB PAH METO, ma DAWAN.

Kanaf DAWAN nane kanaf “matâteme”, fun fêka tít fa tuaf es nahín (kalu au ka 'san) lekâ kanaf nane nemantea atoin-Metô sin luekkin ma in nâko mé. Tuaf aüab Labit (= Uab Indonesia) sin, natám nok atoin-Metô sin kuk, onlêhe npaek tekas BAHASA DAWAN he nlekan neu UAB METO. Au uäkâ ak atoin-Metô namfau ma atoni biakini msâ a-nkios nak kanaf DAWAN nfain-on tekas Labit neu kanaf UAB METO. Lê i nebè'i nfain alasan nansâ es tekas i mapakê a-nbi bale-bale. Lasi i nabè'i ntom nak oras tuafes a-ntek kanaf aî tekas i, tuafes aî tuafin lê namolok nokne lof nalulub neöp neu Uab Meto aî neu atoin-Metô. Natuin hanaf i, natuin au lomit, 'bèt an kanaf nua in lê i nfain on judul neu blog i, nok tuis DAWAN nbi 'takaf nabit.

Tabê ma pules nâko blog tuaf,

Yohanes Manhitu

ymanhitu@gmail.com

Yogyakarta, 14 Funboësamnuâ 2007