‘Bi neno-tnanan

Nâko: Yohanes Manhitu

Noknokâ i ‘bi neno-tnanan
ka tít fa sâ-sâ es namás,
alaha nope es nâlae,
mutî onlê abâteme.

Hai mimfau mbi ‘tokô,
es-es nok kun in balan.
Au usaitan pah Timor
ma ‘lak eu pah Jawa.

‘Bi neno-tnanan amanuat,
onen mateab neu Apakaet
he aominâ-aoleko piuta
ma ‘tea bale mafnekan.

Lion Air, Funtenû [Maret] 2010

---------------------

Di tengah angkasa

Pagi ini kuberada di angkasa
tiada sesuatu pun yang indah,
hanyalah awan yang melayang,
berwarna putih laksana kapas.

Kami banyak, duduk di kursi,
masing-masing ditempatnya sendiri.
Kini kutinggalkan Tanah Timor
dan menyeberang ke Jawa.

Di angkasa luas membentang,
doa dipanjatkan kepada Pencipta
agar kusehat walafiat selalu
dan tiba di tempat tujuan.

Neontolas Kninô

Nâko: Yohanes Manhitu

Nbi neno ‘naek amasat i
nbi pah-pinan nfunamnatéf
tosranî-sin ok-okê nabuan
neu Ahaot-Afatis In elaf.

Nekaf alekê he makninô,
toes kaämepat he mahelan,
futus akonel he mamepan
nbi Akuasat-Akubelan In matan.

Nâko tolas in un tala msòpun,
mataf ma lukef onlê abeät.
Mataf na’ét neu In human,
lukef natnín neu In aän.

Roti mabatî ma sin nahan,
nâko piala mesê sin ninun.
Nane eslê mnahat abalbalat,
nane eslê mninut abalbalat.

Lekâ tolas kninô namsòp
ma ‘tulû-tnatas mateaben,
es-es a-nhelson neu monê
ma nfain kun neu in ume.

Kefa-Timor, Funnuâ [Februari] 2010
-----------------------

Hari Pertemuan Suci

Pada hari besar yang indah ini
di seluruh penjuru dunia
segala jemaat berhimpun
pada perayaan Sang Penjamu.

Hendaknya hati bernoda disucikan,
iman yang goyah diteguhkan,
ikatan yang kendor dikuatkan
dihadapan Sang Penguasa.

Dari awal hingga akhir pertemuan,
mata dan telinga tetap terjaga.
Mata memandang wajah-Nya,
telinga menyimak firman-Nya.

Roti dipecah dan mereka makan,
dari piala yang satu mereka minum.
Itulah makanan yang abadi,
itulah minuman yang kekal.

Ketika pertemuan suci itu usai
dan persembahan telah diberikan,
setiap orang beranjak keluar
dan pulang ke rumahnya sendiri.

Fatu Sinai In Nuän

Fatu Sinai(n). Foto: http://www.lintasntt.com

Nâko: Yohanes Manhitu

Au ‘nen nuän i nâko au amnasi Simon Petrus Tunliu ma tuafin a-nbi Kuan Kiubukif, Pah Oekusi-Ambeno. Nuän Fatu Sinai(n) i nuän a-ntomneu fatu ‘naek mesê, onlê bnoko mesê lê munî i hit nabè' tapene es Tais-Bifé (Selat Ombai) nanan nâko bale mesê kanan Fautkenfuâ, npaumák Nitib(e), ai nabè' tapene nâko Baoknan(a), kota ‘naek Kecamatan Nitibe ini (oras Indonesia in plenat), nbi Pah Ambeno, Timór Neonsaet. Nuän i nnao nkon kuan-kuan a-nbi Pah Timor, nès-nès neu sekau es lê nahín laistakanab (etus a-ntomneu pah).

Nuän i nak on i: Afi un-unû, a-nmuî ‘nuüf nua naketin (nmapaumakan) a-nbi bale mesê npaumák nok ‘Nuüf Mutis. Tob a-nbi ‘nuüf nua’in nane ukin a-nfua nuüf nua aketsin nane ton-ton, a-nbi oras senat ma oras bian. Me muït lê malolô a-nbi fuat neu ‘nuüf nua'in nane ka namnés fa: neu lê ‘nuüf ese (kanne ka matekâ fa) tuafin a-nlolon fafi ma bijae(l), me neu ‘nuüf lê kanne Fatu Sinai(n) in ka napèn nit fa fafi.

Nbi neno mesê onnanet, Fatu Sinai(n) (aî ofmasit in tuan) ném neu lê ‘nuüf ese ma natonne nèk neksusal nak: «Ho muleok kum neu tobe nlol ko fafi ma bijael ton-ton. Au lo sin a-nloloha kau ‘bib-haemenû haef-haef. Ton i kalu sin a-nlolon ntèn kau ‘bib haemenû, au lof aen kuk eu tasi nanan.» “Nuüf lê ese ka nak fa sâ-sâ, me in nekne msâ namleû. Tone ntea ben onnanet, tob a-nbi pah nane, neman he nlolon ma nfuan onlê haef-haef. Onlê ton afintin, sin a-nlolon fafi ma bijael neu lê ‘nuüf ese, me nlolon ‘bib-haemenû neu Fatu Sinai(n). Es onnanet, Fatu Sinai(n) nak oras nane in musti naen neu tasi nanan, natuin in hanfekat.

Oras fai natnan onnane, tomas tuafin lê a-ntokon nbi kuan lê a-npaumák Fatu Sinai(n) ntupan nfininen, ‘nuüf nane natnô ma nnao baun-baun nâko in balan. Naskék onnanet, maunnaijes a-nkokleô on i: “Koklêleöoooo……………lem tasi…………..Koklêleöooooo…………lem tasi.” Mauntuafe nfen ma nakain manu nane nak: «Hus!…….Mëeee meokalâ!………Maun-alaut!» Npaumák he nmeu ben, manu nane nkokleô haefes a-ntèn onlê lelo: “Koklêleöoooo………lem tasi………….. Koklêleöoooo…………lem tasi…………………….”

Maun tuafe npoi he nakain a-ntèn manu akokleöt nane, me nbi oras nane in naskék nâtataï ma nkoâ, fun sin a-nbi tasi nanne ben. Atoni bian lê a-nfenan a-msâ namtaun ok-okê ma ntofnok fun sin ka nlae nan fa maunnai akokleöt nane. Kalobes onnanet, kuane nlem neu tasi. Alaha bifé mnasi mesê es a-nlaka nfin neu tasi biane nok in manu, lê nasaeb nèk in tuanne nmés kun.

Atoni nbi Pah Timor a-ntek Fatu Sinai(n) in lalan he neu tasi nak Noe Besi, fun noe nane nmoin ma nsai piuta. Noe(l) nane in ninen naheun nok aenöek. Ma munî i njail nakat neu Indonesia nok Timor-Leste (Timor Neonsaet). Oras au fê a-‘bi SDN 7 Kiubukif, hai mnao mpeknik aithe haef nua mbi noe nane in ninen.

Nuän i he 'tebes aî kahâ, alaha Uisneno Amoët ma Apakaet kun es nahín in maneon.

Yogyakarta, 9 Funnuâ, 2002

Sugéng ma Yufen

Nâko: Yohanes Manhitu

Etus tuktukâ i npoi nbi Yogyakarta. Nmuî mahasiswa-es kanan Yufen. In atoin-Maumere, Flores. Nâko nasoup SMP nbi Maumere in natutan ini skol SMA nbi Irian Jaya, es munî i matekâ nak Pupua. Oras i Yufen a-nkulia es akademi informatika mesê es Yogyakarta. Etus i nak on i.

Fai-es onnane, nmuî onen uempenef atoin-Katolik sini nbi ume-es a-nbi bale mesê kanan Minggiran. Uemtuaf nane nâko Jawa, ma kanan atuin’onen nane msâ namfau nneis es nâko Jawa. Onlê hit ok-okê tahín, nbi Jawa atoni-sin naüaban neik sin uabe kun. Es onnane, hit atoni tâko monê (pulau bian) lê ka tahín fa uab nane, lo tasuspok ‘tebes. Lo nmaneo, sini msâ nahinan uab nasional, uab Indonesia (Labit), me uab nane ka maüabâ fa neno-neno; alaha nbi oras-oras resmi.

Yufen, lê ném neu onen uempenef nane nok in aonbian kanan Hiro, ntám natuin pukan bian lê a-ntamanen neu ume nanan. Oras sin a-ntaman onnane, sin a-nmanaä’nimaf es nok es. Atoin-Jawa sin lê a- nmanaäa‘nimaf natae sin biakin nak: “Sugeng, sugeng”. Yufen in naneop nak sugeng nane kanaf aî fam, es onnane oras in nsalamat bifé Jawa es, in ka natae fa bifé nane nak sugeng, me in natae nak Yufen (ntek nafanî kun in kanan).

Oras nane, Yufen in ka nak fa sâ-sâ, me Hiro napán manit a-nbi nekan. Oras onen nane namsoupen, ma sin a-nnaon nfanin neu sin kos, Hiro nmain natuin lalan. Yufen, lê ka nahín fa nansâ es Hiro nmain neu sâ, natoit nak: “Hiro, nansâ es ho mmain mûsek’om?» Hiro nak: «Au ‘manis ko»

“Ho mmanis kau?”, Yufen natoit.

“Hao au ‘manis ko.”, Hiro natae.

“Me ho mmanis kau neu sâ?”, Yusuf natoit.

“Sugéng nane nak sâ?”, Hiro neiki nsobal Yufen.

“Sugéng nane atoin-Jawa in fam”, Yufen natae onnane.

“He…..he…..he……he……i lo nlucu tebtebes, Yufen.», Hiro nmain me Yufen namkoa baha.

Sugéng nane nak selamat.», Hiro natonan Yufen.

“Aduh……au ‘san ulaljen. Etun bifé lê au ‘masalamat okne nmain kun.», Yufen a-ntofnon.

Mabê nane, oras sin a-nnaontean sin kos, sin fê a-nmamanin. Ma, oras au ‘nao eu sin kos ma sin natonan kau etus i, hai ‘mani mtein.

Yogyakarta, Funnuâ 2002

Hit Nabeï Tmoin Tabalbál a-tbi Pah-pinan tbi Malinat Nanan

Hit lof tatenab tak hit ka tmuî fa fnekan he tmoni tbi pah-pinan a-tbi malinat nanan, masi ka ‘lo fa. Menas, mnasit, mnahas, maufinu, neka mtaus ma suseb haef bian a-nmoê monit i naheun nok susal ma nukat. Me nmui hansukit alekot namfau he ttoe, fê nmui lalan (= lanan) manuan lê neik kit neu monit abalbalat a-nbi malinat in nanan.

Hansukit humaf sâ es nane? Hansukit ahunut, Usineno Akuasat a-nmoê pah-pinan naleko 'tebes neu kit ok-okê! Oke-msâ, nbi Sulat Kninô, sulat kninô ahunûsekê ma lê atoni namfau ntoe neun(e), Usineno ntaën nak: Atoni amaneot sin lof a-npal pah-pinan okê a-nmoin piuta nbi in nanan.” Mazmur 37.29

Hit tahín, Usineno, lê es Akuasat Aneisitkun nabeî’ natís salit i. Natuin in maneone, Ini msâ ntaën he naneuk kanan sâ lê napoin susal (= susar): In lof a-nnoes nain nú akuat nâko atoni sin matkin, ma ‘maten lof namneuk; lof ka nmuï ntein fa susal a-ntom neu ‘maten, fun kanan lasi ahunut ma amnát lof namnekun.” Wahyu 21.4

Asonit neu Uab Metô: Yohanes Manhitu, Funnê 2002
Mamnaitî nâko Internet, me situs nane ka tite fa ben!

Uisneno Natae Ho Onen

(Matt. 7: 7-11)

"Mtoitnai, ma Uisneno lof a-nfe ko; maimnai, ma lof ho mupein; mlennai, ma nesu lof natfei neu ko. Fun tuaf es-es lê naim, napein ma tuaf es-es lê a-nlen, nesu lof natfei neune. Nmuî tuaf lê a-nfe fatu neu in anah, kalu in a-ntoit roti (uttunû), aî a-nfene kaunâ kalu i a-ntoit ikâ ka? Neu kalu hei lê miheun mok maufinu mihín he mfe alekot neu hei anah-sin, saäntein hei Amâ abit neno-tunan! In lof a-nfe alekot neu sekau lê a-ntoit neuNe”

Yohanes Manhitu, es nasoni neu Uab Metô

Klei-es a-‘bi Kota Sari

Nâko: Yohanes Manhitu

Neno i klei-es a-nfinen

Ma au fê es kau kota i

Lê neno-unû au ‘finin ani

He ‘tean Tais-Bifé in ninen.

Munî i oras alekot nemen

Ma au unetboken he uhine

Masi fêka nabeî fa utua ‘bine.

Oras i in ka baelbute fa ben.

Fai i klei-es a-nfinen

Ma au fêka ‘fain kuk fa.

Es kau kota lê in kanan Kefâ,

Au ít ma ‘nen suk namfau ben.

Kefa-Timor, 12 Funmesê 2001

Sâ-sâ Matel Okê

Nâko: Yohanes Manhitu

Meu mé-mé kalu ho mupén,

Sâ-sâ lo matel okê kun

Oras oefát fêka namsoup fa

Ma haunoö-sin fêka nmeton fa.

Meu mé-mé kalu ho mu’ét,

Sâ-sâ lo namlia okê kun

Oras oe-ulan fê napét pah

Ma penâ nok ane fê nok punen.

Ho lof mít onnane nbi Timor.

Masit nâko beï-naï sin batan

Talantea eke amunit i in tabun,

Matel mafnekan ka nasoup fa ton.

Kefa-Timor, 12 Funmesê 2001

Gitanjali 82

Nâko/By: Rabindranath Tagore

Oras nabala piuta nbi ho ‘nimam nanan, Usî.

Ka nmuî fa tuafes es he nsoî ho menít-sin.

Nenô ma fai nfinin ma oras namfau nasuin

ma nmaknenê onlê hausufâ.

Ho muhín he mpao onmé.

Ho tonnatun es nasoup es

ma naheun hausufâ an-anâ afuit-es.

Hit ka tít fa oras he tanekun,

ma fun ka tmuî fa oras hit musti tasík

he tapein taubsonâ.

Hit a-tmâmuî tâsek’ok he tanekun oras.

Ma onnane fun oras nnao piuta

tomas au ‘fê ani neu amatoes es-es lê nasikan,

ma ho altár luman, ka nok fa ‘tulû a-npoinfin.

Lekâ neno namsoup au ‘manáp

fun umtau ho nesu maëkâ;

me au upein ak oras fê esan.

-------------------------------

Time is endless in thy hands, my lord.

There is none to count thy minutes.

Days and nights pass and ages bloom

and fade like flowers.

Thou knowest how to wait.

Thy centuries follow each other

perfecting a small wild flower.

We have no time to lose,

and having no time we must scramble

for a chance.

We are too poor to be late.

And thus it is that time goes by

while I give it to every querulous man who claims it,

and thine altar is empty of all offerings to the last.

At the end of the day I hasten in fear

lest thy gate be shut;

but I find that yet there is time.

Translated into Dawan by Yohanes Manhitu.