Sunday, September 30, 2018

Ho hanme es natua nekaf

Foto: www.google.com

Fai anaote ka nok fa slutuf,
ho hanme es natua nekaf.
Tabu i, ka nmuî fa 'mutuf;
ka tít fa koâ onle he elaf.

Atuis: Yohanes Manhitu

Yogyakarta, 8-9-2018

NEKAF MESÊ, ANSAOF MESÊ*

'Nuüf Mutis in foto: www.google.com

Atuis-alulat: Yohanes Manhitu

(Neu Atoin-Timor ok-okê)


Hit monit mesê ma né tolof mesê.
Hit a-tnaotém ma né tnonoktém.
Thail lekleko ma né ttèl lekleko.
Tâko nifu ametak ma né tasi ametak.
Nane es Tais-Atoni ma né Tais-Bifé,
es napunan kit ma né natefan kit.
Hit tah tâko pah mesê ma né naijan mesê.
Nane es Pah Metô ma né Naija-Metô.
In es a-nhao nânaeb ma né nfait nânaeb.
Hit tiun tâko nifu mesê ma né ‘bonî mesê.
Nane es nifu ‘honis ma né ‘bonî ‘honis.
Hit a-tmuî bilut mesê ma né bonet mesê.
Hit a-tpal sít alumat ma né kolit alumat.
Hit tait ne(l) amasat ma né toni amasat
he talekô nekaf ma né taloitan nekaf
nbi leku susar ma né tabu susar.
Hit a-täptai betî aklimâ ma né tais aklimâ.
He talilê hit mepu ma né tatón hit banit
fun ike nkeo leko ma né suti nkeo leko.
Hit tapén manas mesê ma né funan mesê
nbi neno meûsinê ma né fai meûsinê.
Hit tafnekan teu amaf mesê ma né ainaf mesê.
Nane es Amaf Uisneno ma né Ainaf Uisneno.
In es Amoët amaneot ma né Apakaet amaneot;
Ahaot abeït ma né Afatis abeït;
Atitus amnaut ma né Anonot amnaut;
Alulut amaneot ma né Alekat amaneot;
Amanekat abalbalat ma né Amnaut abalbalat;
Alík’aof amliat ma né Apeän smanaf amliat.
Neno nnaomát ma né nfainmát.
Fai ntanhainfin ma né nlakanfin.
Aim he tnekmés ma né tänsaomés
he tatutan lasi Uisneno ma né toni Uisneno;
he tafinib uab pah-pinan ma né molok pah-pinan
tèk kanan tuis amasat ma né atu amasat
nâko eke-eke ma né batan-batan
neu nenô amunit ma né fai amunit
neu talus amnemat ma né lutas amnemat
neu tabu msòpun ma né leku msòpun
talantea neno in tuän ma né fai in tuän
on fefbelâ kninô ma né hanbelâ kninô

Kedai Kebon, Yogyakarta, Funboës 2004
--------------------------
--------------------
*) Puisi Metô i ntámen es au antologi puisi Metô ahunûsekê Nenomatne Nbolen (Yogyakarta: Genta Press, 2009; halaman 32-33). Buku i fêka macetak mafanî fa.

Hanfuaf Nonô Fauk ntomneu Uab Metô

Natuin laistenab nak Uab Metô, lê a-nmuî kanaf humaf bian onlê METO, UAB ATONI PAH METO, UAB PAH METO, TIMOR, TIMORESE, TIMOL, TIMOREESCH, TIMOREEZEN, DAWAN, TIMOR DAWAN, RAWAN, ma humaf bian (sumber: taklik teu i), ka nnès fa nâko tuaf 0.75 juta (baca: nol koma juta bôhitumním) es naüabe (= namolke) (sumber: the Indonesian Heritage, Language and Literature, 1998) nbi kabupaten (distrik) teun nok dialek (logat) humâ-humâ, au utenab ak uab i musti napèn hormat ma mateab neu pah-pinan nfunamnatéf. Au 'bèt an kanaf UAB METO fun in es mapakê namfau nnèsi nbi Pah Metô. Kanaf teun lê, natuin au tenab, nebè' mapakê msâ eslê UAB ATONI PAH METO, UAB PAH METO, ma DAWAN.

Kanaf DAWAN nane kanaf “matâteme”, fun fêka tít fa tuaf es nahín (kalu au ka 'san) lekâ kanaf nane nemantea atoin-Metô sin luekkin ma in nâko mé. Tuaf aüab Labit (= Uab Indonesia) sin, natám nok atoin-Metô sin kuk, onlêhe npaek tekas BAHASA DAWAN he nlekan neu UAB METO. Au uäkâ ak atoin-Metô namfau ma atoni biakini msâ a-nkios nak kanaf DAWAN nfain-on tekas Labit neu kanaf UAB METO. Lê i nebè'i nfain alasan nansâ es tekas i mapakê a-nbi bale-bale. Lasi i nabè'i ntom nak oras tuafes a-ntek kanaf aî tekas i, tuafes aî tuafin lê namolok nokne lof nalulub neöp neu Uab Meto aî neu atoin-Metô. Natuin hanaf i, natuin au lomit, 'bèt an kanaf nua in lê i nfain on judul neu blog i, nok tuis DAWAN nbi 'takaf nabit.

Tabê ma pules nâko blog tuaf,

Yohanes Manhitu

ymanhitu@gmail.com

Yogyakarta, 14 Funboësamnuâ 2007